Sezon jesienno-zimowy tuż, tuż. Pewnie nie raz zauważyłeś, że w mediach znacznie częściej pojawiają się wtedy reklamy preparatów zawierających w swoim składzie witaminę D. Ale czym tak właściwie jest witamina D, jakie ma właściwości i gdzie ją możemy znaleźć? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu!
Spis treści
Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W przyrodzie możemy ją spotkać w dwóch formach: witamina D2 (ergokalcyferol) i D3 (cholekalcyferol) [1].
W naszym organizmie witamina D odgrywa rolę przede wszystkim w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, ale jej znaczenia upatruje się także m.in. w regulacji odpowiedzi immunologicznej organizmu, wspomaganiu pracy układu sercowo-naczyniowego czy wpływie na wydzielanie insuliny [2].
Witaminę D możemy dostarczyć do naszego organizmu na dwa sposoby:
Synteza skórna odpowiada za około 80% produkcji witaminy D w naszym organizmie. Odbywa się ona przy pomocy promieniowania UVB, po czym następnie wytworzona nieaktywna forma witaminy D jest przekształcana przez szereg enzymów do formy aktywnej. Do czynników zmniejszających syntezę skórną witaminy D należą m.in.:
W naszej diecie witaminę D możemy znaleźć przede wszystkim w tłustych rybach morskich, żółtkach jaj, serze żółtym, czy mleku [1]. Powyższe produkty nie zawsze są jednak obecne
w naszej diecie, a część z nich zawiera znikome ilości witaminy D. Dlatego też w Polsce rekomenduje się suplementację tej witaminy w okresie od października do kwietnia lub przez cały rok, jeżeli nie są spełnione odpowiednie warunki (odkryte min. 18% powierzchni ciała
w słoneczny dzień, bez stosowania kremów z filtrem przeciwsłonecznym, przez ok. 15–20 minut w godzinach 10–15). Dodatkowo w Polsce od paru lat obowiązuje także obowiązek wzbogacania tłuszczów do smarowania pieczywa w witaminę D [2].
Szacuje się, że w Polsce na niedobór witaminy D cierpi aż ok 90% społeczeństwa [3]! Wśród objawów niedoboru witaminy D wyróżnić możemy symptomy takie jak m.in.:
Niedobory witaminy D mogą przyczyniać się do zaburzeń mineralizacji kości. U dzieci zaburzenia te objawiać mogą się m.in. rozwojem krzywicy czy obecnością zaburzeń wzrostu, natomiast u osób dorosłych objawiają się głównie występowaniem osteoporozy [1].
Sugeruje się, że witamina D może mieć działanie immunomodulujące oraz przeciwzapalne. Witamina D może wykazywać działanie polegające na pobudzaniu tworzenia cytokin przeciwzapalnych i hamowaniu tworzenia cytokin prozapalnych. Może także korzystnie wpływać na mikrobiom jelitowy oraz zwiększać potencjał antyoksydacyjny w organizmie [4].
W badaniach sugeruje się, iż witamina D może odgrywać rolę w rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Dzięki modulowaniu odpowiedzi przeciwzapalnej może zapobiegać powstawaniu blaszek miażdżycowych. Ponadto wykazano, że niski poziom witaminy D może zwiększać częstotliwość pozawałowych zdarzeń niepożądanych, czy wpływać większą śmiertelność z powodów kardiologicznych [5].
Zbadano, iż witamina D może wywierać wpływ na pojawienie się insulinooporności, cukrzycy typu 1, jak i również cukrzycy typu 2. Niski poziom witaminy D może wpływać m.in. na zmniejszenie wrażliwości komórek na insulinę, czy zaburzać prawidłową sekrecję przez komórki beta trzustki [6].
Sugeruje się, że witamina D może wykazywać działanie antykancerogenne. Jej niedobór może zwiększać ryzyko pojawienia się nowotworów takich jak m.in.: nowotwór jelita grubego, nowotwór sutka, nowotwór prostaty, czy nowotwór jajnika [7].
Poziom witaminy D w organizmie zazwyczaj oszacowuje się przy pomocy stężenia metabolitu witaminy D pod postacią 25(OH) witamina D [1]. Wartość tego metabolitu wynosząca > 30–50 ng/m jest uznawana za wartość optymalną. Stężenia 25(OH) witamina D poniżej 30 ng/ml wskazują już na niedobór witaminy D w naszym organizmie [2].
Rekomendowane dawki suplementacyjne dla poszczególnych grup wiekowych prezentują się w sposób następujący:
| Grupa wiekowa | Dawka suplementacyjna cholekalcyferolu |
| 0–6 miesięcy | 400 IU/dobę |
| 6–12 miesiąca życia | 400–600 IU/dobę |
| dzieci w wieku 1–3 lat | 600 IU/dobę |
| dzieci w wieku 4–10 lat | 600–1000 IU/dobę |
| młodzież (11–18 roku życia) | 1000–2000 IU/dobę |
| osoby dorosłe (19–65 roku życia) | 1000–2000 IU/dobę |
| osoby 65–75 roku życia | 1000–2000 IU/dobę, |
| osoby 75–89 roku życia | 2000–4000 IU/dobę |
| osoby powyżej 90 roku życia | 2000–4000 IU/dobę |
Źródło: [8]
Prezentowane dawki suplementacyjne są wyłącznie zaleceniami populacyjnymi. Należy pamiętać, że przed przyjmowaniem preparatów z witaminą D wskazane jest, by wykonać badanie poziomu jej stężenia w organizmie i wyniki skonsultować z lekarzem, który dobierze dawkę indywidualnie na podstawie stanu zdrowia danej osoby!
Witamina D należy do witaminy rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego też może być ona magazynowana w naszym organizmie. Za nadmiar witaminy D w naszym organizmie uznaje się jej stężenie wynoszące > 50–100 ng/ml [2]. Warto podkreślić, że nie jest możliwe doprowadzenie do nadmiaru witaminy D w organizmie poprzez jej syntezę skórną, natomiast można do niej doprowadzić, przyjmując nadmierną ilość leków i suplementów ją zawierających. Dlatego też bardzo ważne jest, by przed rozpoczęciem jej suplementacji wykonać oznaczenie stężenia tej witaminy we krwi i skonsultować otrzymany wynik
z lekarzem, dietetykiem lub innym specjalistą w tej dziedzinie.
Zobacz także
Zespół TIM to zgrana grupa profesjonalistów od lat przygotowujących razem posiłki dopasowane do Waszych potrzeb.
