Dieta dla osób chorych na cukrzycę

Cukrzyca to choroba metaboliczna, z którą boryka się około 3 mln Polaków! Cukrzyca charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi na skutek nieprawidłowego działania lub wydzielania insuliny. Jedną z przyczyn wystąpienia cukrzycy typu II jest nieodpowiednia dieta [1,3]. Z cukrzycą nie ma żartów, więc najpierw skontaktuj się z lekarzem diabetologiem i dobierz odpowiednie leczenie.

Co jeść w cukrzycy?

• Warzywa

Warzywa to podstawa w diecie cukrzyka. Warzywa zawierają sporo błonnika pokarmowego, witamin i mikroelementów. Zazwyczaj są również niskokaloryczne i wspomagają odchudzanie. Najlepiej spożywaj je w formie surowej, nieprzetworzonej. Jeżeli chcesz poddać warzywa obróbce termicznej, staraj się nie rozgotowywać produktów. Zamiast smażenia wybierz duszenie, pieczenie lub gotowanie. Postaraj się ograniczyć warzywa o dużej zawartości skrobi- ziemniaki i bataty [2].

• Pełnoziarniste produkty zbożowe

Błonnik pokarmowy zawarty w produktach zbożowych z pełnego przemiału sprzyja opóźnieniu wchłaniania tych produktów, co przyczynia się do wolniejszego wzrostu glikemii po posiłku. Produkty zbożowe pełnoziarniste to między innymi kasza gryczana, kasza pęczak, komosa ryżowa, płatki owsiane, płatki orkiszowe czy ryż brązowy. Do przygotowywania dań mącznych wybieraj głównie mąki razowe o typie 1850 i 2000. Chleb z takich mąk powinien być również dobrze tolerowany [2].

• Nabiał niesłodzony

Jeśli chorujesz na cukrzycę sięgaj po niesłodzony nabiał np. jogurt naturalny, maślanka, kefir, skyr lub twaróg. Nabiał ma niski indeks glikemiczny, co oznacza, że pozytywnie wpływa na stabilizowanie glikemii we krwi i jest polecany osobom chorującym na cukrzycę [2].

• Jaja

Są świetnym źródłem pełnowartościowego białka, witamin A, D, E, K oraz składników mineralnych. Ponadto, jako, że praktycznie nie zawierają węglowodanów mają niski indeks glikemiczny. Bez obaw dodawaj jajka kilka razy w tygodniu do swoich posiłków, najlepiej w formie gotowanej [2].

• Mięso i ryby

Postaraj się spożywać głównie chude gatunki mięs, czyli drób. Wieprzowina i wołowina nie są zakazane, jednak nie powinny stanowić większości spożywanego mięsa. Ryby również mają niski indeks glikemiczny, a do tego oprócz wartościowego białka zawierają zdrowe kwasy tłuszczowe omega 3 [2].

• Zdrowe źródła tłuszczu

Wspaniałym dodatkiem np. do sałatek są orzechy, pestki, oliwa z oliwek lub inne oleje tłoczone na zimno. Pamiętaj jednak, że te produkty (pomimo, że bardzo zdrowe) są wysokokaloryczne. Dlatego szczególnie zwróć uwagę na zachowanie umiaru w ich spożywaniu [2].

• Owoce niskocukrowe

Czy można jeść owoce w cukrzycy? Zdecydowanie tak! Wiele z nich nie wpłynie negatywnie na twoje samopoczucie, a nawet mogą wspomóc dietoterapię cukrzycy. Wybieraj owoce jagodowe np. truskawki, maliny, jagody, porzeczki, cytrusy, śliwki, a nawet jabłka, brzoskwinie czy gruszki. Najlepiej jedz je na surowo, nie gotuj i nie przecieraj. Staraj się tak komponować posiłki, aby zawsze łączyć owoce z produktami bogatymi w białka i/lub tłuszcze (np. z jogurtem naturalnym lub orzechami). Wpłynie to na mniejsze wahania poziomu cukru we krwi. [2]

Indeks glikemiczny a ładunek glikemiczny

• Indeks glikemiczny- w skrócie jest to wskaźnik, który informuje nas jak wzrasta poziom cukru we krwi po spożyciu 50 g węglowodanów przyswajalnych danego produktu. Możemy wyróżnić 3 grupy produktów- o niskim, średnim i wysokim indeksie glikemicznym. Najlepiej spożywać głównie produkty z niskim oraz średnim indeksem glikemicznym. Dla przykładu- jogurt naturalny ma niski indeks glikemiczny, kasza kuskus średni, a białe pieczywo wysoki. Należy zapoznać się z tabelą indeksu glikemicznego (dostępne w Internecie), jednak bardziej praktycznym wskaźnikiem może okazać się ładunek glikemiczny [4].

• Ładunek glikemiczny- uważany jest za bardziej miarodajny wskaźnik niż indeks glikemiczny, ponieważ bierze pod uwagę ilość spożytego produktu. Wartości można podzielić również na trzy grupy- o niskim, średnim i wysokim ładunku glikemicznym. Należy bazować na produktach z niskim i średnim ładunkiem glikemicznym [4].

Czy to znaczy, że słodycze, biały chleb i ziemniaki są zakazane?

Niekoniecznie! Czasami można zjeść coś z wysokim indeksem glikemicznym. Nie należy jednak przesadzać z ilością tego produktu i zestawić go z produktami o niskim indeksie glikemicznym. Może się wtedy okazać, że uzyskany ładunek glikemiczny dania będzie średni, a nawet niski!

Oprócz komponowania posiłków pamiętaj, żeby odpowiednio dobrać kaloryczność diety. Jeżeli masz nadwagę, powinna być to dieta redukcyjna, czyli taka, która pomoże Ci schudnąć.

Możesz stosować się samodzielnie do zasad tej diety i gotować sobie domowe posiłki, chociaż zdajemy sobie sprawę, że nie jest to łatwe.

Specjalnie dla osób, które zmagają się z cukrzycą lub insulinoopornością stworzyliśmy dietę Niski IG. Nasze dietetyczki dbają, aby dieta była odpowiednio zbilansowana i wspierała leczenie zaburzeń gospodarki glukozy. Dodatkowo, wybierając dietę pudełkową oszczędzasz czas i jesz różnorodne dania każdego dnia. Jeżeli nie wiesz jaką kaloryczność diety wybrać- skontaktuj się z naszymi dietetyczkami (dietetyk@timcatering.pl).

Cukrzyca – przykładowy jadłospis

• Śniadanie: Chleb żytni na zakwasie z twarożkiem oliwkowym i warzywami
• II śniadanie: Kokosowy pudding chia z malinami i migdałami
• Obiad: Pulpeciki drobiowe w sosie koperkowym z kaszą gryczaną i surówką z czerwonej kapusty z chrzanem
• Podwieczorek: Zupa szczawiowa z jajkiem na twardo
• Kolacja: Leczo wegetariańskie z wędzonym tofu, pestkami dyni i ryżem brązowym

Źródło:

1. https://pacjent.gov.pl/artykul/cukrzyca-w-liczbach [dostęp 10.01.2023]
2. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/cukrzyca-i-insulinoopornosc/insulinoopornosc-zacznijmy-od-podstaw/ [dostęp 10.01.2023]
3. https://www.nfz-krakow.pl/dla-pacjenta/aktualnosci/sroda-z-profilaktyka-cukrzyca-jedna-choroba-rozne-oblicza,481.html [dostęp 10.01.2023]
4. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/indeks-glikemiczny-niski-sredni-wysoki-ktory-lepszy/ [dostęp 10.01.2023]