Dieta nisko purynowa – zasady, przepisy, przykładowy jadłospis, tabela

Dieta niskopurynowa stosowana jest najczęściej w przebiegu chorób takich jak dna moczanowa (artretyzm) czy w przypadku osób cierpiących na kamienie nerkowe. W obu tych przypadkach, nasilenie objawów następuje w wyniku zgromadzenia zbyt dużej ilości kwasu moczowego w organizmie, który jest właśnie efektem ostatecznego produktu związków purynowych.

Problem pojawia się, gdy nadmiar puryn nie jest odpowiednio wydalany przez nerki. Wtedy trafia on najczęściej do stawów powodując zapalenie i okropny ból przy ataku dny moczanowej. Tak samo w przypadku kamicy – odkładają się po prostu kamienie z kwasu moczowego, zalegając i powodując dyskomfort, a nieleczone – również silne bólowe ataki.

Jak przebiega dna moczanowa?

Początkowo nie widzimy żadnych objawów. Najczęściej orientujemy się, że coś jest nie tak, gdy zaczyna puchnąć nam staw kolanowy lub duży palec u stopy. Dzieje się tak przez nagromadzenie kryształów kwasu moczowego. Kiedy dochodzi do zapalenia – staw robi się zaczerwieniony.

W przypadku kamieni nerkowych, choroba może dawać wcześniejsze, łagodniejsze objawy. Łatwo je jednak pomylić z niestrawnością, przejedzeniem czy po prostu gorszym dniem. Kiedy dochodzi do ataku bólu – często kamica mylona jest z bólami mięśni czy zapaleniem wyrostka.

Obie choroby mogą być jednak szybko i w prosty sposób zdiagnozowane nawet przez internistę czy lekarza pierwszego kontaktu.

Na zachorowania narażeni są bardziej mężczyźni i osoby starsze, których dieta była do tej pory bogata w produkty wysokopurynowe oraz alkohol. Prawdopodobieństwo zachorowania jest też większe u osób z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym czy z chorobami układu krążenia.

Dieta niskopurynowa – jak to działa?

Istnieje kilka podstawowych zasad, jakich trzeba przestrzegać, aby dieta ubogapurynowo miała sens:

• Przede wszystkim nawodnienie – z pewnością wszystkich już nudzi powtarzanie jak ważna jest woda w każdej istniejącej diecie. nie zmienia to jednak faktu, że odpowiednie nawodnienie organizmu jest kwestią kluczową, aby wszystkie narządy funkcjonowały prawidłowo. Nie inaczej jest w tym przypadku. Dieta niskopurynowa stawia na minimum trzy litry wody dziennie. Możemy dodać do niej owoce, jeśli nie lubimy smaku zwykłej wody. Dobrze sprawdzi się cytryna, arbuz czy truskawki. W grę wchodzą też wyjątkowo słabe herbaty lub napary ziołowe.
• Jedz regularne, podobne objętościowo posiłki. Najlepiej podzielone na cztery do pięciu porcji dziennie. Co ważne, ostatni posiłek powinno się zjeść na trzy godziny przed spaniem, aby nie obciążać zbyt mocno organizmu w czasie, gdy ma się regenerować. Udowodniono również, że w nocy kwas moczowy jeszcze bardziej zalega w organizmie, mając utrudnione regularne wydalanie.
• Spożywaj produkty, które ułatwiają pozbywanie się kwasu moczowego. Będą to przede wszystkim produkty zbożowe z mąki z pełnego przemiału – ciemne pieczywo razowe, kasze pełnoziarniste, brązowy ryż itp.
• Zmień sposób obróbki termicznej. Jeśli do tej pory byłeś fanem smażenia i wiecznego grillowania, przestaw się na używaniu parowaru. Możesz też klasycznie gotować, dusić, piec w folii bez tłuszczu.

Niskopurynowa dieta to tak naprawdę niewiele wyrzeczeń, ale spore przeorganizowanie swojego dotychczasowego trybu życia, na podporządkowany zdrowszym nawykom żywieniowym. Każdy jednak, kto przeżył atak kamicy nerkowej lub dny moczanowej, nie będzie się zastanawiał ani chwili czy warto takie usprawnienia wprowadzić.

Dieta niskopurynowa – co jeść? Jakie produkty?

Poza powyższymi zasadami dotyczącymi rytmu dnia i sposobu przygotowywania posiłków, warto zaznajomić się ze składnikami, które są polecane w diecie o niskiej zawartości puryn. Będą to produkty o niskiej zawartości kwasu moczowego:

• Klasycznie zacznijmy od warzyw: pomidory, ogórki, sałata, ale także buraki, marchew i ziemniaki – powinny być podstawą naszej diety. Należy je dodawać zawsze, kiedy tylko jest taka możliwość. Nie zrobi nam krzywdy również kapusta, zarówno pekińska jak i zwykła, a także cebula i cukinia.
• Owoce – tu wybieramy sezonowe truskawki, porzeczki, jabłka, maliny i gruszki. Dobrze sprawdzą się też czereśnie, wiśnie, agrest, śliwki, brzoskwinie i pomarańcze.
• Jeśli nabiał, to wyłącznie odchudzony – mleko, jogurty naturalne, chudy twaróg, niewielkie ilości sera żółtego i pleśniowego. Krzywdy nie zrobią nam jednak jajka, które możemy z powodzeniem włączyć do naszej diety. Nie przesadźmy jednak z ich ilością.
• Dieta bezpurynowa dopuszcza mięsa w ograniczonych ilościach: wołowina, wieprzowina i drób.
• Ryby – pstrąg, mintaj, sandacz;
• Zboża pełnoziarniste – jak już wcześniej zostało wspomniane, mają ogromny wpływ na pozbywanie się kwasu moczowego z organizmu. Pełnoziarniste makarony, ryże, kasze oraz mąki z pełnego przemiału znacznie poprawią nasze samopoczucie.
• Produkty bez puryn to również nasiona i orzechy – postawmy na słonecznik, sezam, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy ziemne i migdały.
• Nie bójmy się również niesłodzonych dżemów, miodu i cennego źródła zdrowych tłuszczów – oliwy z oliwek bez obróbki termicznej.

Dieta ubogopurynowa – jadłospis i produkty, których lepiej unikać

Kiedy już wiemy co jeść przy diecie niskopurynowej, warto również odnotować składniki, które mogą nam szczególnie zaszkodzić, ze względu na wysoki poziom kwasu moczowego. Do tej grupy zaliczamy przede wszystkim:

• alkohol;
• napoje gazowane;
• kolorowe napoje słodzone;
• ryby tłuste (śledzie, szprotki i sardynki);
• tłuste mięso;
• podroby mięsne;
• różnego rodzaju wywary gotowane na mięsie i jego pochodnych;
• konserwy mięsne;
• grzyby;
• warzywa, które dieta ubogopurynowa wyklucza to: szpinak, brokuły, papryka szparagi, brukselka;
• z owoców unikajmy głównie rabarbaru;
• drożdże.

Jadłospis – dieta niskopurynowa

Przykładowa dieta bez purynowa może zawierać takie przepisy jak:

• mięso drobiowe z kurczaka, przygotowane w przyprawach w parowarze;
• do tego dodajemy ugotowane ziemniaki oraz sałatkę przygotowaną z surowych ogórków, sałaty i pomidorów – wszystko przyprawione i skroplone oliwą z oliwek

Dieta ubogopurynowa w dnie moczanowej może też bazować na:

• upieczonej w folii w piekarniku bez tłuszczu wołowinie, postarajmy się ją dosyć mocno przyprawić, żeby miała interesujący aromat;
• do tego gotujemy pełnoziarnisty makaron lub brązowy ryż;
• podajemy z uparowanymi na parze warzywami.

Dieta niskopurynowa – różne opinie dietetyków

Dieta ubogo purynowa jest przez część dietetyków zalecana jako profilaktyka. Stawiają oni na przepisy i jadłospis, w którym nawet czując się zupełnie dobrze i normlanie unikamy produktów bogatych w kwas moczowy. Inna grupa dietetyków uważa, że dieta niskopurynowa jest bez sensu w momencie, kiedy pacjent czuje się zupełnie prawidłowo. Zwolennicy tej teorii, twierdzą, że ubogopurynowa dieta powinna zostać włączona w momencie ataku lub też symptomów go poprzedzających (jeśli chory potrafi je zauważyć i zidentyfikować w odpowiednim momencie). Niezależnie od tego, które twierdzenie bardziej nas przekonuje, z pewnością warto unikać niedozwolonych produktów, w momencie, kiedy czujemy się nieco gorzej. Lepiej dmuchać na zimne, niż później żałować, że zjadło się zbyt wiele.

Dieta niskopurynowa przepisy

Dieta ubogopurynowa daje wiele opcji na komponowanie pysznych i zdrowych posiłków. Możemy wymyślać je sami albo inspirować się przepisami z sieci. Warto również zainwestować w catering dietetyczny, który bazuje na dietach leczniczych i wyklucza w odpowiedniej opcji składniki purynowe. Dieta pudełkowa daje nam sporo plusów, poza tym, że otrzymujemy gotowe posiłki na cały dzień, nie wkładając w to wcale wysiłku. Zyskujemy również czas, który do tej pory poświęcaliśmy na gotowanie – ta zaleta sprawdza się głównie wtedy, gdy czujemy się kiepsko z powodu ataków dny moczanowej lub też kamicy nerkowej. Wówczas mało kto ma siłę myśleć o planowaniu posiłków, a catering dietetyczny we wszystkim nas wyręczy. Jeżeli nie jesteśmy przekonani co do tej formy żywienia – udajmy się do dietetyka, który przygotuje dla nas indywidualny jadłospis. Z pewnością wówczas trochę zaoszczędzimy pieniędzy, ale stracimy czas na przygotowywanie posiłków. Dla każdego coś innego!