Refluks żołądkowy – co wolno jeść, by nie zaostrzać objawów

13/03/2022

Uciążliwe pieczenie w przełyku, gorycz i niesmak w ustach oraz zgaga to częste objawy towarzyszące refluksowi żołądka i przełyku i oprócz leczenia farmakologicznego, to właśnie dieta refluksowa ma kluczowe znaczenie w walce z chorobą.

Co to jest refluks?

Nierzadko mylony jest właśnie ze zgagą, choć jest to błędne założenie. Refluks to cofanie się treści żołądkowej do przełyku, niekiedy do gardła lub ust, wskutek obniżonego napięcia zwieracza dolnego przełyku. U zdrowej osoby przełyk zwężając się zamyka światło narządu, gdy pokarm przejdzie do żołądka. Zgaga zaś to nieprzyjemne uczucie spowodowane procesem cofania się treści pokarmowej. Jeśli sytuacja ta powtarza się wskazuje to na stan chorobowy, zaś stale nawracające zgagi mogą prowadzić do uszkodzenia przełyku. Refluks (reflux) jest diagnozowany bardzo często, szczególnie u osób, które zamieszkują kraje wysoko rozwinięte. Około 5-10% ludzi ma objawy refluksu codziennie, a ok. 20% raz w tygodniu. Niestety ryzyko wystąpienia refluksu żołądka zwiększa się z wiekiem i dotyczy ono obu płci.

Do czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia refluksu należą:

  • ciąża – znaczenie ma tu nie tylko stale powiększająca się macica naciskająca na żołądek ale również wszelkie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie przyszłej matki
  • otyłość – szczególnie duża ilość tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha i spożywanie tłustych i kalorycznych potraw sprzyja wystąpieniu refluksu
  • nieprawidłowe opróżnianie żołądka (np. wskutek długotrwałego wywoływania wymiotów)
  • przepuklina przełyku
  • dysfunkcje dolnego zwieracza przełyku, czyli miejsca łączącego przełyk z żołądkiem
  • choroba alkoholowa
  • cukrzyca
  • nieprawidłowości hormonalne.

Objawy refluksu żołądkowego wzmagają się po spożyciu smażonych lub tłustych potraw, tłustego mięsa, przetworów z pełnego mleka, kofeina, alkohol, ostre przyprawy, ale również zjadanie zbyt dużych porcji oraz jedzenie tuż przed snem.

Refluks żołądka objawy

Refluks żołądkowy przejawia się:

  • zgagą
  • odbijaniem kwaśnym, gorzkim lub pustym
  • nudnościami
  • ślinotokiem
  • czkawką
  • cofaniem się treści pokarmowej do przełyku
  • bólem brzucha
  • uczuciem pieczenia w mostku.

W cięższym przebiegu choroby występują też: krwawienie z przełyku, problemy z przełykaniem oraz duży spadek wagi. Do objawów nietypowych należą: zapalenie zatok przynosowych, krtani i gardła, przewlekły kaszel i astma.

Z refluksem wiąże się też prawdopodobnie stale powracające zapalenie ucha środkowego, refluksowy zespół nadżerek zębowych czy idiopatyczne włóknienie płuc.

Refluks żołądkowo- przełykowy dieta

Bardzo ważne jest, by osoba cierpiąca na refluks żołądkowo- przełykowy dbała nie tylko o to co je ale też o sposób w jaki je. Przede wszystkim zaleca się spożywanie posiłków powoli, dokładnie przeżuwając każdy kęs, z uwagi na to, że jedząc w pośpiechu łykamy powietrze i jemy więcej niż wynosi realne zapotrzebowanie, tym samym rozpychamy żołądek, zwiększamy poziom kwasu solnego i zaburzamy zwieracze przełyku. Dlatego posiłki powinny być niewielkie za to częste (5-6 razy dziennie), z czego ostatni powinno się jeść ok. 3-4 godziny przed snem. Do tego należy zadbać o umiarkowaną temperaturę posiłków i odpowiednią ilość płynów przyjmowanych w ciągu dnia. Szklanka mleka lub wody neutralizuje kwasy żołądkowe.

Zatem co można jeść w diecie refluksowej?

Dobrze jest zredukować tłuszcze zwierzęce, oraz dania smażone zastąpić gotowanymi lub pieczonymi czy też przygotowanymi na parze. W przypadku mięsa najlepszy będzie chudy drób i gotowane wędliny. Ryby, m.in. sandacz, pstrąg lub dorsz delikatnie obchodzą się z żołądkiem a do tego są źródłem kwasów omega -3. Owoce są wskazane w diecie, zwłaszcza te dojrzałe, obrane ze skórki i te, które nie posiadają pestek. Ważne, by nie były kwaśne. Jeśli chodzi o soki, istnieje niezliczona ilość zestawień warzyw i owoców, dzięki czemu pacjentowi nie grozi nuda. Lepiej unikać soku pomidorowego oraz soków cytrusowych. Dieta przy refluksie żołądka nie wyklucza spożywania pieczywa, jednak powinien to być graham lub pieczywo jasne. Drobna kasza, makaron i ryż świetnie sprawdzą się w zbilansowanym jadłospisie. Również ziemniaki nie muszą znikać z menu, pod warunkiem, że są gotowane lub podane w formie puree.

Czego nie wolno za to jeść w refluksie żołądkowo- przełykowym?

Aby złagodzić objawy choroby lub całkowicie je wyeliminować, dieta żołądkowa zaleca eliminację:

  • potraw kwaśnych
  • pikantnych przypraw
  • mocnej kawy i herbaty
  • napojów gazowanych
  • tłustych serów, wędlin, podrobów, mięs
  • konserwowanych mięs oraz ryb
  • galarety
  • pieczywa żytniego na zakwasie
  • czekolady
  • zup na tłustych wywarach z tłustymi dodatkami (śmietaną, zasmażką)
  • cebuli, czosnku, karczochów, kapusty i szparagów
  • pomidorów
  • słodyczy

Bardzo pomocny w ułożeniu i przestrzeganiu diety może okazać się catering dietetyczny Wrocław.  Nie każdy ma czas, albo dość silnej woli, by już na początku wprowadzenia diety, nawet tej specjalistycznej, ściśle i z łatwością trzymać się jej zasad oraz znać wszystkie przepisy diety refluksowej. Dlatego też dieta pudełkowa, która polega na dostarczeniu do klienta zestawu gotowych posiłków na cały dzień, jest ogromnym ułatwieniem. Kiedy już klient przyzwyczai się do diety i nauczy się zasad to łatwiej mu będzie samemu zająć się przygotowywaniem zrównoważonego i zdrowego jadłospisu. Diety na zgagę i refluks nie są bardzo restrykcyjne, ale z uwagą należy się przyglądać temu co jemy i reakcjom organizmu, a objawy tych nieprzyjemnych schorzeń przestaną być tak uciążliwe.

Refluks przełykowy – inne sposoby na objawy

Mimo, że dieta na zgagę i refluks to kluczowy sposób na radzenie sobie z ich objawami, to istnieją jeszcze dodatkowe czynniki, które pomogą poprawić jakość życia chorego.

Nie powinno się spać na wznak na plecach na płaskiej powierzchni, zaleca się lekkie uniesienie wezgłowia. Unikać trzeba też leżenia zaraz po posiłku, lepiej zdecydować się na nawet krótki spacer.

Warto zrezygnować z ciasnych i niewygodnych ubrań oraz pasków, które będą uciskać na narządy i eksponować wzdęcia.

Dobrze jest też umiarkowanie uprawiać sport, np. jazdę na rowerze czy pływanie, dzięki czemu wzmocnimy mięśnie przepony. Pamiętać trzeba jednak, że zbyt intensywny wysiłek fizyczny sprzyja cofaniu się treści żołądka, poprzez intensywne napinanie mięśni brzucha przy jednoczesnej dysfunkcji zwieracza dolnego.

Nikotyna wpływa na rozluźnienie napięcia przełyku, dlatego również papierosy powinno się wyeliminować z rutyny dnia codziennego.

Najlepiej też nie popijać podczas jedzenia, ponieważ powoduje to przepełnienie żołądka.

Badania na refluks żołądka

Nigdy nie powinno się diagnozować się samodzielnie, może to przynieść więcej szkody niż pożytku, szczególnie jeśli zrobimy to błędnie. Warto więc udać się do lekarza, kiedy zaobserwujemy u siebie długotrwałe objawy wskazujące na refluks.

Aby ustalić czy chorujemy na refluksowe zapalenie przełyku lekarz zleci takie badania jak:

  • gastroskopia – umieszczenie w gardle, a następnie w przełyku, żołądku i dwunastnicy aparatu, który ma pobrać wycinki z błony śluzowe. Próbki badane są histopatologicznie a sam zabieg nie wymaga hospitalizacji.
  • badanie radiologiczne – wykonuje się je z użyciem kontrastu, np. w rzadkich przypadkach nietypowej budowy przełyku
  • manometryczne badanie przełyku – pomiar ciśnienia w przełyku, które uniemożliwia prawidłową pracę przełyku.

W leczeniu stosuje się metody farmakologiczne oraz postępowanie chirurgiczne, jednak na dłuższą metę to właśnie najlepsza jest na refluks żołądka dieta. Zmiana nawyków żywieniowych nie tylko przyniesie efekty w walce z chorobą, ale też poprawi ogólny stan naszego organizmu, dzięki wszelkim witaminom i minerałom dostarczanym w każdym posiłku.