Cukrzyca ciążowa to obecnie najczęściej występujące powikłanie metaboliczne w ciąży. Według szacunków ten problem może dotyczyć nawet 10% wszystkich kobiet ciężarnych. W przypadku wystąpienia cukrzycy ciążowej bardzo ważna jest dodatkowa opieka lekarska i wprowadzenie odpowiedniej diety [1]. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, co powinna jeść kobieta zmagająca się z cukrzycą ciążową, zapraszamy do zapoznania się z poniższym artykułem.
Spis treści
W czasie ciąży naturalnie dochodzi do nasilenia insulinooporności. Jest to związane ze wzrostem stężenia niektórych hormonów w czasie trwania ciąży – estrogenów, progesteronu i laktogenu łożyskowego. U większości kobiet w okresie ciąży fizjologicznie zwiększa się produkcja insuliny. Jednak są przypadki, w których z jakiegoś powodu wydzielanie insuliny w ciąży jest niższe, niż powinno być, co może skutkować hiperglikemią. Czynniki, które wpływają na zwiększone ryzyko cukrzycy ciążowej to m.in. ciąża po 35. roku życia, nadciśnienie tętnicze, nadwaga lub otyłość, zespół policystycznych jajników, rodzinne obciążenie cukrzycą i inne [1].
Nieleczona cukrzyca ciążowa może się wiązać z groźnymi konsekwencjami dla płodu, dlatego nie należy lekceważyć tego problemu. Do najczęstszych powikłań spowodowanych cukrzycą ciążową należą m.in. wysoka masa urodzeniowa noworodka (przekraczająca 4000-4500g), hipoglikemia i hiperbilirubinema u noworodka, a w cięższych przypadkach nawet zaburzenia krążenia i oddychania płodu. Kobiety zmagające się z cukrzycą ciążową częściej rodzą drogą cesarskiego cięcia i są bardziej narażone na nadciśnienie oraz urazy okołoporodowe [1].
Bardzo ważne jest nie tylko dostarczenie wszystkich witamin, mikro i makroskładników z pożywienia, ale również prawidłowe dopasowanie wartości energetycznej diety kobiety ciężarnej. W zależności od parametrów ciała, aktywności fizycznej i zaawansowania ciąży, zapotrzebowanie będzie zmienne [2].
Zaleca się systematyczne spożywanie posiłków – najlepiej 3 główne dania i od 1 do 3 dodatkowych, mniejszych posiłków. Ogólna liczba posiłków powinna być dobrana indywidualnie w zależności od potrzeb, glikemii i samopoczucia [2].
Należy zwrócić szczególną uwagę na rodzaj spożywanych węglowodanów i wybierać głównie te o niskim indeksie glikemicznym. Warto wybierać produkty o dużej zawartości błonnika i niskoprzetworzone np. pełnoziarniste produkty zbożowe, gruboziarniste kasze, świeże warzywa i niskocukrowe owoce. Mocno ograniczyć trzeba produkty wysokoprzetworzone i takie, które są bogate w cukry proste m.in. ciasta, ciasteczka, cukier, dżemy, miód, słodkie napoje, soki owocowe, słodkie i słone przekąski [2].
Warto zadbać o prawidłowe bilansowanie posiłków i łączyć źródła węglowodanów z produktami bogatymi w białko i tłuszcze. Dzięki temu zabiegowi obniża się znacząco ładunek glikemiczny całego dania, dzięki czemu unikamy gwałtownego wzrostu glikemii poposiłkowej.
Należy również pamiętać o prawidłowej obróbce termicznej potraw i unikać rozgotowanych dań, które mogą wpływać na wyższy ładunek glikemiczny dań [2].
Warto zadbać o ograniczenie produktów bogatych w tłuszcze nasycone i tłuszcze trans np. smalec, boczek, margaryny twarde, produkty smażone na głębokim tłuszczu [2,3].
Oczywiście należy też unikać produktów przeciwwskazanych w diecie ciężarnych z powodu ryzyka zakażenia pasożytniczego lub zatrucia m.in. niepasterozowane wyroby mleczne, surowe mięso, ryby, owoce morze i jaja. Należy wyeliminować z diety alkohol, a także ograniczyć przyjmowanie kofeiny do 200-300mg na dzień [3].
Poniżej przedstawiamy tabelę produktów zalecanych i niezalecanych w cukrzycy ciężarnych [2].
| Grupa produktów | Zalecane | Niezalecane |
| Warzywa | Wszystkie świeże i mrożone – nierozgotowane (ziemniaki w ograniczonej ilości). Nasiona roślin strączkowych (np. soja, soczewica, ciecierzyca, fasola). | Rozgotowane warzywa, puree ziemniaczane. |
| Owoce | Świeże i mrożone niskocukrowe i nieprzejrzałe owoce np. śliwki, brzoskwinie, jabłka, truskawki, maliny, borówki, mandarynki. | Banany, winogrona, owoce z puszki, owoce kandyzowane, owoce suszone. |
| Produkty zbożowe | Pieczywo pełnoziarniste, makaraony pełnoziarniste, kasze gruboziarniste (np. gryczana, pęczak), ryż brązowy, płatki owsiane. | Zboża oczyszczone np. biały ryż, kasza kuskus, kasza kukurydziana, płatki śniadaniowe słodzone, białe pieczywo, pieczywo cukiernicze, słodycze sklepowe. |
| Produkty mleczne | mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka, serek wiejski, twaróg. Należy ograniczyć produkty mleczne z dużą zawartością tłuszczu i/lub soli np.sery żółte, sery typu feta, oscypki, śmietanka 30%, śmietana kwaśna, masło. | Jogurty owocowe słodzone, serki topione, mleko skondensowane, sery pleśniowe Przeciwwskazane produkty mleczne z mleka niepasteryzowanego. |
| Tłuszcze | Awokado, dobrej jakości oleje roślinne np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany. Należy ograniczyć spożycie masła. | Smalec, boczek, margaryny twarde, produkty smażone na głębokim tłuszczu. |
| Orzechy, pestki i nasiona | Wszystkie orzechy niesolone (np. orzechy włoskie, laskowe, migdały), nasiona słonecznika, pestki dyni, sezam, siemię lniane | Orzechy solone, orzechy w karmelu |
| Mięso, ryby i jaja | Chude mięsa (np. indyk, kurczak, królik, cielęcina), schab wieprzowy lub wołowy, szynka wieprzowa lub wołowa. Świeże ryby dobrej jakości, jaja wyłącznie na twardo lub w formie mocno ściętej. | Ryby wędzone, paluszki rybne, ryby z zanieczyszczonych wód, ryby smażone na głębokim tłuszczu. Przeciwwskazane mięso, ryby i jaja w formie surowej np. tatar, szynka parmeńska, sushi itp. |
| Inne | Woda mineralna, herbaty owocowe. Należy ograniczyć kawę i herbatę ze względu na występowanie w nich kofeiny | Soki owocowe, napoje słodzone, słodycze, słone przekąski, konserwy, żywność typu fast-food, produkty wysokoprzetworzone. Przeciwwskazany jest alkohol i napoje energetyczne. |
Cateringi dietetyczne zazwyczaj oferują diety dla osób zmagających się z insulinoopornością i cukrzycą, jednak najczęściej nie są one dopasowane dla kobiet w ciąży. Dlatego w przypadku cukrzycy ciążowej warto dobrać indywidualną dietę w porozumieniu z dietetykiem klinicznym i bazować na posiłkach przygotowanych w domu.
Zobacz także
Zespół TIM to zgrana grupa profesjonalistów od lat przygotowujących razem posiłki dopasowane do Waszych potrzeb.
