Wzdęcia i gazy to powszechne dolegliwości, które mogą dotknąć każdego z nas. Objawiają się uczuciem pełności, napięcia brzucha oraz nadmiernym wydzielaniem gazów. Choć często są źródłem dyskomfortu i zakłopotania, w większości przypadków stanowią naturalny efekt procesów trawiennych zachodzących w naszym organizmie.
Jednak, gdy wzdęcia stają się częste lub wyjątkowo uciążliwe, mogą wskazywać na problemy zdrowotne, takie jak nietolerancje pokarmowe, zespół jelita drażliwego czy zaburzenia flory bakteryjnej jelit. W tym artykule przyjrzymy się przyczynom wzdęć i gazów, sposobom ich łagodzenia oraz metodom zapobiegania. Doradzimy również jakich produktów unikać, aby nie nasilać dolegliwości.
Skąd się biorą wzdęcia?
Uczucie nadmiernej pełności i napięcia w jamie brzusznej może mieć różnorodne przyczyny, zarówno dietetyczne, jak i zdrowotne. Wzdęcia, znane także jako gazy jelitowe, powstają na skutek kilku czynników. Najczęściej są efektem połykania powietrza podczas jedzenia i picia, co jest naturalnym zjawiskiem.
Kolejną przyczyną jest fermentacja niestrawionych resztek pokarmowych (głównie węglowodanów) przez bakterie w jelicie grubym. Wytwarza się wówczas wodór, metan i niekiedy siarkowodór. Przyczyną wzdęć mogą być również:
- rozrost mikroflory jelitowej jelita cienkiego (small intestine bacterial overgrowth SIBO)
- nietolerancja laktozy
- nietolerancja glutenu
- schorzenia żołądka
- IBS (zespół jelita drażliwego)
- alergie pokarmowe.
Które produkty powodują gazy?
Niektóre produkty spożywcze są szczególnie znane z wywoływania gazów i wzdęć. Do najczęstszych należą rośliny strączkowe, takie jak fasola, groch, soczewica i ciecierzyca, które zawierają węglowodany trudne do strawienia przez ludzki układ trawienny.
- Warzywa takie jak brokuły, kalafior, kapusta i brukselka, również mogą powodować nadmierne gromadzenie się gazów ze względu na obecność błonnika.
- W przypadku osób z nietolerancją laktozy produkty takie jak mleko i jego przetwory również mogą wywoływać gazy.
- Do innych produktów przyczyniających się do wzdęć należą owoce o dużej zawartości fruktozy np. jabłka czy gruszki, napoje gazowane czy pełnoziarniste produkty zbożowe.
- Stres i szybkie jedzenie dodatkowo potęgują to nieprzyjemne uczucie.
Ograniczenie spożycia tych pokarmów lub ich całkowite wyeliminowanie z diety może znacząco zmniejszyć problemy z gazami i poprawić komfort trawienny.
Jak poradzić sobie ze wzdęciami i gazami?
Aby skutecznie poradzić sobie ze wzdęciami i gazami, warto wprowadzić kilka prostych zmian w codziennych nawykach żywieniowych i stylu życia:
- ważne jest, aby jeść powoli i dokładnie przeżuwać pokarmy, co może zmniejszyć ilość połkniętego powietrza i ułatwić trawienie. Unikanie napojów gazowanych i gumy do żucia również może pomóc zredukować nadmierne gromadzenie się gazów w przewodzie pokarmowym
- dieta powinna być dobrze zbilansowana, a produkty trudne do strawienia, takie jak rośliny strączkowe, warzywa krzyżowe czy nabiał, warto spożywać w umiarkowanych ilościach lub zastąpić je łatwiej przyswajalnymi alternatywami
- picie herbat ziołowych, takich jak mięta, imbir czy rumianek, może wspomagać proces trawienia i łagodzić objawy wzdęć
- regularna aktywność fizyczna, nawet w formie krótkich spacerów po posiłkach, wspiera perystaltykę jelit i może zmniejszyć dolegliwości związane z gazami.
Warto również zwrócić uwagę na potencjalne nietolerancje pokarmowe, które mogą być przyczyną wzdęć, i skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem w celu ustalenia odpowiedniego planu żywieniowego.
Domowe sposoby na wzdęcia i gazy
Istnieje wiele domowych sposobów, które mogą pomóc w łagodzeniu wzdęć i gazów, wykorzystując naturalne metody i łatwo dostępne składniki.
- jednym z najskuteczniejszych sposobów jest wspomniane wyżej picie naparów ziołowych, takich jak herbata z mięty pieprzowej, rumianku czy imbiru, które działają kojąco na układ trawienny i wspomagają redukcję gazów
- dodanie do potraw przypraw o właściwościach wiatropędnych, takich jak kminek, koper włoski, anyż czy kurkuma, również może przynieść ulgę
- warto również sięgnąć po ciepłe okłady lub termofory, które położone na brzuchu pomagają rozluźnić mięśnie jelit i zmniejszyć uczucie napięcia
- regularne spożywanie jogurtów naturalnych lub kefiru, bogatych w bakterie probiotyczne, wspiera zdrową mikroflorę jelitową, co może zapobiegać wzdęciom
- co więcej, picie wody z dodatkiem soku z cytryny może wspomóc trawienie i przynieść ulgę w przypadku wzdęć.
Regularne stosowanie tych domowych metod może skutecznie złagodzić wzdęcia i poprawić ogólny komfort trawienny.
Źródła:
- Autor lek. med. Krzysztof Pol „Wzdęcia i gazy – codzienny problem…” 2024 r.
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/wzdecia-i-gazy-codzienny-problem/ [dostęp 7.06.2024]
- Paulina Gulbicka, Marian Grzymisławski „Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie Abdominal Bloating: Most Frequent Causes and Treatment” 2016 r.
