Jakie właściwości ma błonnik witalny?

W dzisiejszym zgiełku codziennego życia, zdrowa dieta często schodzi na dalszy plan. Jednak rosnąca świadomość znaczenia właściwego odżywiania skłania coraz więcej osób do poszukiwania naturalnych sposobów na poprawę zdrowia i samopoczucia. Wśród licznych składników diety, które mogą przyczynić się do osiągnięcia tego celu, wyróżnia się błonnik witalny. Ten cenny składnik, znany ze swoich wielorakich korzyści zdrowotnych, staje się nieodzownym elementem codziennego menu dla tych, którzy pragną zadbać o swoje zdrowie w sposób naturalny i efektywny.

W dobie wzrastającej liczby przypadków chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, otyłość czy choroby serca, wprowadzenie błonnika witalnego do diety może stanowić skuteczne narzędzie w walce z tymi dolegliwościami.

W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej błonnikowi witalnemu – jego źródłom, a przede wszystkim korzyściom zdrowotnym. Poznamy także praktyczne wskazówki, jak włączyć go do codziennej diety, aby czerpać pełne spektrum jego dobroczynnych właściwości.

Czym jest błonnik witalny?

Błonnik witalny to termin handlowy używany w kontekście specjalistycznych suplementów diety, które łączą różne rodzaje błonnika pokarmowego, aby wspierać zdrowie układu pokarmowego i ogólne samopoczucie. Zawiera on zarówno błonnik rozpuszczalny, jak i nierozpuszczalny, co pozwala na kompleksowe oddziaływanie na organizm.

Błonnik witalny często jest wzbogacony dodatkowymi składnikami, takimi jak probiotyki, prebiotyki czy enzymy trawienne, co potęguje jego korzystne działanie. Jego głównym składnikiem są łuski nasion babki płesznik (psyllium husk), które są bogate w błonnik rozpuszczalny, pomagający regulować pracę jelit i obniżać poziom cholesterolu we krwi. Dzięki swoim właściwościom, błonnik witalny stanowi wartościowy dodatek do diety, szczególnie dla osób, które mają problemy z regularnością wypróżnień, poziomem cukru we krwi czy poziomem cholesterolu.

Babka płesznik (Psyllium husk)

Babka płesznik rośnie naturalnie w rejonie Morza Śródziemnego. Ma małe liście i drobne kwiaty, które przypominają kłosy. Surowcem zielarskim są jednak jej nasiona. Są one cennym źródłem błonnika, ale też rozpuszczalnych frakcji polisacharydów, białka, śluzu, fitosteroli i tłuszczu. Wykorzystuje się ją w celu łagodzenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale także przy infekcjach układu oddechowego (wykazuje działanie przeciwbakteryjne, wykrztuśne i przeciwkaszlowe). Znane są jeszcze inne jej właściwości. Wpływa na obniżenie cholesterolu, gospodarkę węglowodanową oraz wspomaga odchudzanie.

Błonnik rozpuszczalny zawarty w łuskach babki płesznik absorbuje wodę i tworzy żel, który zmiękcza stolec, ułatwiając jego przechodzenie przez jelita. Jest to pomocne zarówno przy zaparciach, jak i biegunkach.

Wspomaga rozwój korzystnych bakterii jelitowych, co przyczynia się do poprawy zdrowia układu pokarmowego.

Żelowa struktura błonnika może spowalniać wchłanianie cukrów w jelitach, pomagając w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi.

Psyllium husk może wiązać kwasy żółciowe w jelitach, co zmusza organizm do użycia cholesterolu do ich produkcji, prowadząc do obniżenia poziomu cholesterolu LDL (złego cholesterolu).

Babka jajowata (Plantago ovata)

Babka jajowata występuje naturalnie w Hiszpanii, Azji i na terenach północnej Afryki. Ma kwiatostan przypominający kłos i wąskie liście, które są pokryte włoskami. Z punktu widzenia zdrowotnego najwięcej cennych składników skrywają jej nasiona oraz łuska. Poza błonnikiem zawierają fitosterole, antyoksydanty, proteiny i tłuszcze. Od wielu lat była wykorzystywana w łagodzeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego, głównie przy zaparciach.

Właściwości absorbujące wodę nasion babki jajowatej mogą również pomóc w regulacji luźnych stolców podczas biegunki, ponieważ tworzący się śluz nadaje masie kałowej właściwą konsystencję. Babka zalecana jest również w przypadku zaparć i hemoroidów, ponieważ ułatwia wypróżnianie. Nasiona babki jajowatej wspierają mikroflorę jelitową, spowalniają wchłanianie cukrów oraz przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL (czyli  „złego cholesterolu”).

Spożywanie nasion i tej rośliny wspomaga utratę masy ciała. Absorbują one wodę, zwiększając swoją objętość i dając uczucie pełności, co może pomóc w kontrolowaniu apetytu.

Babka jajowata pomaga organizmowi pozbyć się toksyn, metali ciężkich i innych szkodliwych substancji, przez co korzystnie wpływa na stan zdrowia.

Jak stosować błonnik witalny?

Przygotowując błonnik witalny, należy stosować się do instrukcji producenta. Zazwyczaj zaleca się zaczynać od jednej łyżeczki (około 5 gramów) błonnika witalnego dziennie, stopniowo zwiększając dawkę do 1-3 łyżeczek dziennie, w zależności od indywidualnych potrzeb i tolerancji. Błonnik witalny zalewa się 1 lub 2 szklankami np. wody i zostawia na ok. 10-15 minut aż spęcznieje. Należy pamiętać, aby nigdy nie spożywać błonnika witalnego w formie suchego proszku, ponieważ może to doprowadzić zablokowania jelit.

Błonnik witalny można przyjmować 3 razy w ciągu dnia po jednej porcji na 30 minut przed posiłkiem lub zaraz po posiłku. Jednocześnie należy pamiętać, że wprowadzając błonnik witalny do codziennej diety, należy zwiększyć ilość wypijanych płynów przynajmniej do 2 litrów na dobę.

Ponadto osoby przyjmujące jakieś leki powinny zachować odstęp między lekiem a błonnikiem witalnym. Odstęp powinien wynosić przynajmniej 30 minut. Kuracja błonnikiem witalnym może trwać maksymalnie 2 tygodnie, ponieważ stosowany przez dłuższy czas może doprowadzić organizm człowieka do awitaminozy lub anemii. Błonnik witalny najlepiej stosować jedynie w ciągu dnia, ponieważ w nocy w czasie snu enzymy są dużo mniej aktywne.

Błonnik witalny – sposób spożycia:

• Wymieszaj błonnik witalny z wodą, sokiem, smoothie lub innym płynem. Upewnij się, że został dobrze wymieszany i natychmiast wypij, aby uniknąć tworzenia się grudek.
• Błonnik witalny możesz również dodać do potraw: jogurtu, owsianki, sałatek, zup, smoothie.
• Błonnik witalny w formie kapsułek stosuj zgodnie z instrukcjami na opakowaniu, zwykle od 2 do 6 kapsułek dziennie, popijając dużą ilością wody.

Spożywanie błonnika witalnego wymaga picia dużej ilości wody. Zaleca się wypicie co najmniej jednej szklanki wody (250 ml) na każdą porcję błonnika, aby zapobiec zaparciom i zapewnić odpowiednie działanie błonnika.

Wypicie błonnika witalnego rano na czczo może wspomóc trawienie i zapobiegać zaparciom, a spożywanie błonnika 20-30 minut przed głównymi posiłkami może pomóc w kontrolowaniu apetytu i uczucia sytości, co jest korzystne dla osób dążących do utraty wagi.

Błonnik witalny a odchudzanie

Błonnik witalny odgrywa istotną rolę w procesie odchudzania dzięki swoim unikalnym właściwościom. Jego zdolność do absorpcji wody i tworzenia żelowej substancji w przewodzie pokarmowym sprawia, że spożycie błonnika witalnego prowadzi do uczucia sytości, co może skutecznie zmniejszyć apetyt i ograniczyć nadmierne spożycie kalorii.

Ponadto, błonnik witalny spowalnia wchłanianie węglowodanów, co pomaga utrzymać stabilny poziom cukru we krwi i unikać nagłych skoków insuliny, które mogą prowadzić do napadów głodu.

Regularne spożywanie błonnika witalnego może także wspierać zdrową perystaltykę jelit, zapobiegając zaparciom, co jest istotne dla osób na diecie redukcyjnej. Kombinacja tych efektów sprawia, że błonnik witalny jest cennym “sojusznikiem” w dążeniu do utraty wagi i utrzymania zdrowej sylwetki.

Należy jednak pamiętać, że błonnik nie powoduje spalania tkanki tłuszczowej, a jedynie sprzyja usuwaniu z organizmu nadmiaru toksyn i zalegających w jelitach treści pokarmowych, dzięki temu zmniejszając masę ciała i wywołując uczucie lekkości w brzuchu. Oprócz tego błonnik witalny wywołuje uczucie sytości, a więc zmniejsza apetyt i tym samym sprawia, że jedząc mniej – chudniemy.

Szerokie propagowanie środków odchudzających powoduje, że pacjenci wierząc reklamom, ograniczają się do stosowania powyższych środków, zaniedbując tym samym stosowanie diety, czy podejmowanie wysiłku fizycznego. Dlatego należy pamiętać, że jedynie rozsądne dostarczanie kalorii, połączone z ruchem i ewentualna suplementacja wyżej wymienionymi preparatami mogą przynieść zamierzony efekt.

Błonnik witalny — przeciwwskazania i skutki uboczne

Błonnik witalny może mieć pewne skutki uboczne, jeżeli nie będziemy postępować zgodnie z instrukcjami producenta. Najczęściej pojawiają się, jeżeli przekroczona zostanie dobowa ilość produktu. Mogą się wówczas pojawić bolesne dolegliwości w postaci wzdęć i biegunek. Ponadto nie należy przyjmować całej dobowej dawki błonnika witalnego naraz, tylko trzeba go rozłożyć pomiędzy główne posiłki.

Gdy w diecie pojawi się więcej błonnika witalnego, różnica jest zauważalna bardzo szybko, ponieważ poprawia się regularność wypróżnień, a także samopoczucie i komfort życia danej osoby. Dodatkowo pamiętajmy, że błonnik ma silne właściwości wiążące ważnych dla organizmu substancji odżywczych. Osoby przyjmujące błonnik witalny mogą cierpieć na niedobory żelaza, cynku, manganu, magnezu oraz wapnia, dlatego tak istotna jest prawidłowa suplementacja tych składników mineralnych.

Ponieważ spożywanie błonnika witalnego ma silny wpływ na poziom cukru we krwi, nie powinien być stosowany przez pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2.

Stosowanie błonnika powinno zostać skonsultowane z lekarzem przez pacjentów z niedrożnością jelit, chorób przełyku i żołądka, a także wówczas, gdy występują przewlekłe bóle brzucha i krwawienia z odbytu. Należy również pamiętać, aby nie podawać błonnika witalnego dzieciom poniżej 12 roku życia bez konsultacji z lekarzem.

Źródła:

• Zygmunt Zdrojewicz, Aleksandra Idzior, Olga Kocjan „Spirulina i błonnik witalny a leczenie otyłości” 2015 r.Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami UM Wrocław

• Angelika Janowicz „Co to jest błonnik witalny? Jakie są jego właściwości?” 2023 r. https://www.aptelia.pl/czytelnia/a261-Co_to_jest_blonnik_witalny_Jakie_sa_jego_wlasciwosci [dostęp 7.06.2024]
• Will Bulsiewicz „Fiber Fueled” 12 maja 2020 r.